“แตนบาติก” ผ้าย้อมครามทะเลจากชุมชนบ้านฉาง ผู้สร้างสรรค์แฟชั่นมัดย้อมและบาติกที่สวยงามเกินราคา

ในวันที่งานออกแบบพื้นถิ่น (Vernacular design) กำลังไต่ระดับสู่ความนิยมของผู้บริโภคร่วมสมัย นับตั้งแต่งานสถาปัตยกรรม เรื่อยมาจนถึงงานออกแบบผลิตภัณฑ์ และงานสิ่งทอแฟชั่น โดยเฉพาะในโลกของแฟชั่นนั้น ต้องเรียกว่าเทรนด์ของงานดีไซน์พื้นถิ่นนี้กำลังมาแรงอย่างมาก สังเกตได้จากการที่แฟชั่นเฮาส์ระดับสากลและดีไซเนอร์แบรนด์ดังๆ ต่างหันมาโปรโมทการใช้วัสดุท้องถิ่น และนำอัตลักษณ์ด้านลวดลายจากชุมชนพื้นถิ่นมาประยุกต์ใช้กับคอลเล็กชั่นที่นำเสนอกับบนรันเวย์

ซึ่งหากจะว่าไปแล้ว กระแสความนิยมอันนี้ก็ส่งผลดีกับภาคการผลิตระดับพื้นบ้านของไทยเราไม่น้อย ด้วยว่าสินค้าชุมชนต่างๆ ที่มุ่งเป้าขายนักท่องเที่ยวต่างก็ได้รับอานิสงส์ทั้งทางด้านยอดขายและชื่อเสียงไปด้วย

วันนี้ TCDCCONNECT อยากพาคุณผู้อ่านไปทำความรู้จักกับหนึ่งแบรนด์วิสาหกิจชุมชน ที่กำลังสร้างชื่อให้กับภาคตะวันออกของไทย นั่นก็คือ ‘แตนบาติก’ ผู้ออกแบบและผลิตสินค้าจากผ้าย้อมครามทะเลที่เติบโตขึ้นบนความมุ่งมั่นและทักษะฝีมือของ ‘ชาวบ้านฉาง’ จังหวัดระยองล้วนๆ

ภายใต้การนำของ พี่แตน – ไพลิน โด่งดัง  แตนบาติกเป็นหนึ่งธุรกิจแฟชั่นไลฟ์สไตล์ระดับท้องถิ่น ที่ตัดสินใจเข้าร่วมโครงการ East is Craft ของ CEA โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อต่อยอดพัฒนาธุรกิจ และสร้างพลังให้ชุมชนกลับมาเติบโตบนความรุ่มรวยทางวัฒนธรรมอีกครั้ง  ก้าวแรกของแบรนด์แตนบาติกนี้เริ่มต้นจากความรักและความถนัดในการทำผ้าบาติก จากนั้นจึงค่อยๆ ต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ ด้วยองค์ความรู้และทักษะใหม่ ทำให้คนรุ่นหลังในชุมชนเริ่มมองเห็นศักยภาพ และหันมาชื่นชมพัฒนาการของสินค้าจากภูมิปัญญาท้องถิ่นที่กำลังก้าวย่างเข้าสู่โลกร่วมสมัยในปัจจุบัน

“จากที่เคยทำเป็นแต่ผ้าบาติกอย่างเดียว เราก็ค่อยๆ ขยายมาทำผ้ามัดย้อม ทำจักสานตะกร้า ทำผ้าด้นมือ พวงกุญแจ กระเป๋า และเสื้อลายเพ้นท์ต่างๆ ได้ในที่สุด”

สำหรับมุมมองการเล่าเรื่องเชิงอนุรักษ์ การที่แตนบาติกใช้วัตถุดิบและทรัพยากรใกล้ตัวอย่าง ‘น้ำทะเล’ มาแทนที่การใช้น้ำเกลือในกระบวนการผลิตผ้ามัดย้อม ก็ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีที่ทำให้สินค้าของทางกลุ่มมีเสน่ห์เฉพาะตัว แต่อย่างไรก็ดีทางผู้ผลิตก็ตระหนักดีว่าด้วยกระบวนการผลิตที่ไม่เหมือนใครเพียงอย่างเดียวนั้นคงไม่สามารถทำให้ผู้บริโภคร่วมสมัยตัดสินใจซื้อสินค้าของพวกเขาได้โดยง่าย เมื่อได้รับฟังคำแนะนำจากผู้เชีายวชาญด้านการออกแบบและการตลาดมาพักหนึ่ง ทางแบรนด์จึงคิดนำลวดลาย ‘หงส์เหิน’ ซึ่งเป็นศิลปะพื้นถิ่นบนหน้าบันของโบสถ์วัดลุ่ม (จังหวัดระยอง) มาประยุกต์ใช้ในการออกแบบลวดลายนผ้า พร้อมใช้สีสันจากธรรมชาติใกล้ตัวเช่นมังคุดและมะหาด ที่มีล้นเหลือในท้องถิ่นมาสร้างเอกลักษณ์ความสวยงามให้กับสินค้าของแบรนด์โดยเฉพาะ

“จุดนั้นที่ถือเป็นการก้าวกระโดดทางธุรกิจที่ทำให้ผ้าย้อมครามทะเลแตนบาติกกลายเป็นของดีจังหวัดระยอง ที่หลายคนรู้จักและชื่นชมในวันนี้”

เพื่อสร้างระบบวิสาหกิจชุมชนนี้ให้มีประสิทธิภาพและยั่งยืน ทางแตนบาติกกล่าวว่านับเป็นโชคดีที่ตลอดหลายปีที่ผ่านมาทางแบรนด์ได้รับความช่วยเหลือจาก PTTGC ในการเป็นพี่เลี้ยงช่วยปูพื้นฐานด้านธุรกิจให้แต่แรก นับตั้งแต่การทำเวิร์คช็อปให้กลุ่มชาวบ้านสามารถนำองค์ความรู้ใหม่ๆ ไปใช้ในธุรกิจได้จริง อาทิ การฝึกทำบัญชีซื้อขาย การสร้างและสื่อสารแบรนด์ การวิเคราะห์บุคลิกภาพของแบรนด์คู่แข่ง การจดลิขสิทธิ์ผ้าย้อมครามทะเล การขายสินค้าผ่านระบบอีคอมเมิร์ซ การพัฒนาคอนเทนท์ให้สอดคล้องกับกลุ่มเป้าหมาย ฯลฯ ซึ่งทั้งหมดทั้งปวงนี้ส่งผลให้วิสาหกิจชุมชนเล็กๆ อย่างแตนบาติกได้เปิดหูเปิดตากว้างไกล รวมถึงมีความเข้าใจที่ลึกซึ้งขึ้นต่อโลกการออกแบบและการสร้างสรรค์ผลงานให้มีเอกลักษณ์ในสายตาผู้บริโภค

จนกระทั่งเมื่อเร็วๆ นี้ ที่ CEA เข้ามาเชื้อเชิญแบรนด์แตนบาติกให้เป็นส่วนหนึ่งในการร่วมพัฒนาโครงการธุรกิจสร้างสรรค์ East is Craft (EEC): กิจกรรมส่งเสริมงานคราฟต์ของ 3 จังหวัดเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก อันได้แก่ ฉะเชิงเทรา ชลบุรี และระยอง รวมถึงจังหวัดใกล้เคียงอย่างจันทบุรี เพื่อนำเสนอ 20 ผลงานคราฟท์สุดพิเศษ ที่รังสรรค์ขึ้นบนความร่วมมือกับนักออกแบบระดับมืออาชีพ กลุ่มแตนบาติกก็น่าจะรู้สึกมั่นใจมากขึ้นว่าวิสาหกิจชุมชนของตนเองจะสามารถแสดงบทบาทเป็นแบรนด์นำร่อง และเป็นส่วนหนึ่งของกลไกที่จะพัฒนาอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ในเขต EEC ให้เกิดขึ้นจริงได้ในอนาคต

“โครงการนี้คือการเปิดประตูที่จะผลักดันงานคราฟท์ของภาคตะวันออกให้เป็นที่รู้จักและจดจำ โดยเฉพาะกับตลาดระดับบนและกลุ่มนักออกแบบที่แบรนด์ท้องถิ่นเหล่านี้ยังเข้าไม่ถึง รวมถึงอาจเปิดช่องทางให้ผู้ประกอบการได้พบคู่ค้ากลุ่มใหม่ รวมถึงคนที่อยากร่วมงานกับผู้ประกอบการชุมชนด้วย”

สำหรับผู้ที่สนใจ 20 คราฟท์แบรนด์ที่ CEA คัดสรรมาแล้วภายใต้โครงการ East is Craft สามารถแวะชมนิทรรศการ และเลือกซื้อผลิตภัณฑ์จากชุมชนนำร่องต่างๆ ได้ที่งาน Crafted Craft ห้างสรรพสินค้าไอคอนสยาม (โซนไอคอนคราฟท์)
ซึ่งงานนี้จะจัดกันยาวเป็นระยะเวลาหนึ่งเดือนเต็ม ตั้งแต่ 1-30 กันยายน 2562
รายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับแตนบาติก คลิก
ติดต่อวิสาหกิจชุมชนผ้าย้อมครามทะเลแตนบาติก: ไพลิน โด่งดัง 086 140 6699
เรื่อง: วิสาข์ สอตระกูล