5 วัสดุและนวัตกรรมทางเลือกจากต้นกัญชง

เมื่อพูดถึง “กัญชง หรือ เฮมพ์ (Hemp)” หลายคนอาจจะนึกว่าเป็นฝาแฝดของกัญชา แน่นอนว่านั่นไม่ใช่คำตอบที่ผิดสักทีเดียว เพราะทั้งชื่อและรูปร่างหน้าตาภายนอกก็ดูคล้ายกันมาก แต่ถ้าหากวิเคราะห์ถึงสิ่งที่ซ่อนอยู่ภายใน คงปฏิเสธไม่ได้ว่า สรรพคุณของกัญชงนั้นแทบเรียกได้ว่าเป็น “สมุนไพร” สารพัดประโยชน์แทบทุกส่วนตั้งแต่ใบไปจนถึงราก

นอกเหนือจากการนำไปบริโภคเพื่อสรรพคุณทางการแพทย์แล้ว น้ำมันจากเมล็ดยังนำไปแปรรูปเป็นอาหารและผลิตภัณฑ์เสริมความงามได้อีกด้วย อีกหนึ่งความน่าสนใจก็คือ ต้นกัญชงเป็นพืชที่เติบโตเร็วพร้อมให้เก็บเกี่ยวผลผลิตได้ภายใน 3-4 เดือนโดยใช้ทรัพยากรน้ำในปริมาณเล็กน้อยเท่านั้น รวมถึงยังดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ได้ถึง 150% ของน้ำหนักชีวมวล เส้นใยที่ได้ยังมีคุณภาพ เหมาะนำมาผลิตเป็นสิ่งทอเครื่องนุ่งห่มและกระดาษ ทำให้นักวิจัยให้ความสนใจศึกษาถึงคุณสมบัติและต่อยอดพัฒนากัญชงเป็นผลิตภัณฑ์ทางเลือกต่าง ๆ มากมาย เช่น

ไบโอพิกเมนต์ “Hemp Black eco6” จาก Hemp Black เป็นวัสดุอินทรีย์ที่ปราศจากสารพิษและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมสำหรับใช้ทดแทนสารให้สีและหมึกจากคาร์บอนแบล็กดั้งเดิมที่ผลิตจากเชื้อเพลิงฟอสซิล โดยใช้แกนไม้ของต้นกัญชงซึ่งมีสัดส่วนของคาร์บอนสูงมาทำเป็นสารให้สีดำซึ่งช่วยลดคาร์บอนในบรรยากาศ รวมทั้งยังใช้ทำเส้นใยคุณภาพสูงที่มีคุณสมบัตินำความร้อน จัดการอุณหภูมิ ทนต่อรังสียูวีที่ระดับ UPF 50+ และต้านทานไฟฟ้าสถิต ผ่านการรับรองคุณสมบัติตามมาตรฐานด้าน Material Health จาก Cradle to Cradle ในระดับ Platinum มีการจดสิทธิบัตรแล้ว จึงเหมาะนำไปผสมในองค์ประกอบของวัสดุยาง สารเสริมความแข็งแรง ส่วนประกอบนำความร้อนและนำไฟฟ้า ใช้ย้อมสี ชิ้นส่วนยานยนต์ ผสมในเครื่องสำอาง และงานสิ่งพิมพ์ 

เส้นใยฉนวนชีวภาพ “HEMP & SILK” จาก IMBOTEX SRL คือฉนวนจากวัสดุชีวภาพ 100% ที่มีความอบอุ่นและนุ่มนวลของสิ่งทอธรรมชาติรวมกับความทนทานของกัญชงและการระบายอากาศที่ดีของเส้นใยไหม ประกอบด้วยใยกัญชง 40% ไหมรีไซเคิล 40% และพอลิเมอร์ชีวภาพ (PLA) 20% ทำผิวด้วยวิธีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (ปลอดคลอรีน) นำไปซักทำความสะอาดได้ ผ่านการรับรองจาก GRS and OEKO TEX เหมาะใช้ทำวัสดุฉนวนในชุดกีฬาและแฟชั่น รองเท้า ถุงมือ ถุงนอน ผ้านวม เบาะที่นอนและหมอน

พรมออร์แกนิก “Hemp Rubber Tile” จาก DD Nature Craft Co., Ltd. พรมปูพื้นผ้าใยกัญชงประกบยาง ประกอบด้วยผ้าใยกัญชงอินทรีย์ 50% ยางธรรมชาติ 35% และเศษกัญชง 15% โดยเศษกัญชงจะถูกเติมในส่วนผสมของยางธรรมชาติและยางสังเคราะห์ แล้วนำไปอัดรีดเป็นแผ่น ตัดให้ได้ขนาด ก่อนนำไปปิดหน้าด้วยผ้าใยกัญชง แล้วอัดด้วยความร้อนให้วัสดุประกบติดกัน สามารถผลิตสีสันและลวดลายได้ตามต้องการ โดยอาจมีสีสันที่แตกต่างกันบ้างในแต่ละแผ่น วัสดุนี้ระบายอากาศได้ดี ต้านทานเชื้อรา และทนทานต่อการเสื่อมสภาพจากรังสียูวี เหมาะสำหรับปูพื้น

แผ่นพาร์ติเคิลบอร์ด “HempWood” จาก Fibonacci คือวัสดุทดแทนไม้คุณภาพสูงที่สร้างผลกระทบต่อระบบนิเวศต่ำที่สุดในบรรดาวัสดุทางเลือกทั้งหลาย ประกอบด้วยกัญชง 85% ถั่วเหลือง 10% และตัวประสานชีวภาพ 5% วัตถุดิบมีวงจรการปลูกและเก็บเกี่ยวที่สั้น (4 เดือน) แต่มีประสิทธิภาพเทียบเท่าไม้เนื้อแข็งจากป่าเขตร้อนที่มีอายุถึง 200 ปี จึงช่วยลดการสูญเสียพื้นที่ป่า มีการรับประกันการนำมาใช้งานภายในที่พักอาศัยนานถึง 10 ปี เหมาะสำหรับตกแต่งพื้นผิวภายในอาคารที่ไม่ใช่โครงสร้าง เช่น ปูพื้น เฟอร์นิเจอร์ ผนังตกแต่ง ของใช้ในบ้าน ท็อปเคาน์เตอร์ และงานไม้อื่น ๆ

สารเติมแต่งพลาสติก “Imperium Fibers” จาก Heartland เส้นใยและตัวเติมชีวภาพจากต้นกัญชงสำหรับผลิตพลาสติกขึ้นรูปในแม่พิมพ์ สังเคราะห์จากเส้นใยกัญชง 95% และสารเติมแต่งที่เป็นกรรมสิทธิ์เฉพาะ 5% บริษัทใช้วัสดุเติมเต็มจากแกนต้นกัญชงมาเสริมความแข็งแรงให้พลาสติก และใช้ใยกัญชงทดแทนเส้นใยแก้วสำหรับงานที่ต้องใช้พลาสติกที่แข็งแรงทนทาน วัสดุเติมเต็มจากกัญชงนี้สามารถใช้แทนสารเติมเต็มจากแร่ธาตุดั้งเดิมได้แบบ 1 ต่อ 1 โดยมีน้ำหนักเบากว่าถึง 80% และราคาถูกกว่า เหมาะใช้เป็นวัสดุเติมเต็มสำหรับพลาสติกเกือบทุกประเภท ทั้ง PP PE PVC PLA และ PHA ที่ใช้ในอุตสาหกรรมยานยนต์ บรรจุภัณฑ์ และงานก่อสร้าง

จะเห็นได้ว่าสมุนไพรที่(เหมือนจะ)ธรรมดาอย่าง “กัญชง” นั้น ได้แสดงถึงคุณประโยชน์มากมายที่ผ่านการยอมรับมาตรฐานจากแต่ละอุตสาหกรรม ซึ่ง 5 ตัวอย่างวัสดุและนวัตกรรมที่ยกมาข้างต้นเป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น ยังมีอีกหลากหลายนวัตกรรมที่นักวิจัยยังพัฒนาขึ้นอย่างต่อเนื่อง เพื่อศึกษาถึงความเป็นไปได้สูงสุดของพืชสมุนไพรทางเลือกที่จะเข้ามามีบทบาทมากขึ้นต่ออนาคตของมนุษยชาติท่ามกลางสถานการณ์ด้านสิ่งแวดล้อม

สามารถสืบค้นและพบกับตัวอย่างนวัตกรรมวัสดุระดับโลกเพิ่มเติมได้ที่ชั้น 2 ห้อง Material & Design Innovation Center (MDIC), TCDC กรุงเทพฯ

หรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่

E-mail : Infomaterials@cea.or.th
Line Official : @TCDC

ที่มาภาพ : Material ConneXion® และ TCDC Material Database

ที่มา : “MC1072801 Hemp Black eco6, MC1086401 HEMP & SILK, MC610604 Hemp Rubber Tile, MC1129601 HempWood และ MC1148801 Imperium Fibers” จากฐานข้อมูลวัสดุออนไลน์ Material ConneXion® และบทความ “กัญชง มีประโยชน์อย่างไร” จาก wongkarnpat.com

เรื่อง : มนต์นภา พานิชเกรียงไกร