ถึงเวลาหลีกทางให้เหล่า TikToker รุ่นใหญ่ได้วาดลวดลายสุดเฟี้ยว
-
22 Dec 2022
-
704
ภาพจำของผู้สูงอายุที่ไม่เข้าใจเทคโนโลยีหรือเรียนรู้การใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ได้ช้าเมื่อเทียบกับคนรุ่นลูกรุ่นหลานกำลัง “เปลี่ยนแปลง” ไป เมื่อเทคโนโลยีอย่าง “สมาร์ตโฟน” และ “โซเชียลมีเดีย” กลายเป็นส่วนประกอบสำคัญในโลกสมัยใหม่ ประโยคที่พูดกันว่า “คนแก่ไม่ทันโลก” จึงอาจใช้ไม่ได้อีกต่อไป เมื่อพวกเขากลายเป็นส่วนหนึ่งของโลกสมัยใหม่ซึ่งมีพื้นที่ให้แสดงตัวตนเท่าเทียมกับคนวัยอื่น และการมี “Granfluencers” ก็กลายเป็นทางเลือกใหม่สำหรับการตลาดในโลกออนไลน์ จนกลายเป็นปรากฏการณ์ที่ทำให้เราได้กลับมาเรียนรู้เหล่าผู้สูงอายุใกล้ตัวให้เข้าใจกันมากขึ้นกว่าเดิมอีกครั้ง
ศาสตราจารย์ รูเบน อึ้ง (Reuben Ng) แห่งมหาวิทยาลัย Lee Kuan Yew School of Public Policy ได้เปรียบแพลตฟอร์มยอดนิยมอย่าง TikTok ว่าคล้ายกับสนามเด็กเล่นเสมือนจริงสำหรับเหล่าเด็กรุ่นใหม่ เพราะเป็นพื้นที่ให้ได้ระบายความอัดอั้ดที่รู้สึกต่อเหล่าคนสูงวัยในสังคม แต่ก็ยังเป็นการพูดถึงเพียงด้านเดียวจากประสบการณ์ของพวกเขาเท่านั้น
Olivier Bergeron / Unsplash
เพราะทุกวันนี้เราได้เห็นการเพิ่มขึ้นของเหล่าครีเอเตอร์หน้าใหม่วัยเก๋าจำนวนมาก นับตั้งแต่การระบาดของโควิด-19 ที่ทำให้ TikTok กลายเป็นกระบอกเสียงใหม่ของเหล่าผู้สูงอายุให้ได้มีโอกาสแสดงตัวตน ความคิด ไปจนถึงได้พูดในสิ่งที่ตัวเองต้องการสื่อสารโดยไม่ต้องผ่านการแต่งเติมจากรุ่นลูก ๆ หลาน ๆ อีกต่อไป
งานวิจัย Not Too Old for TikTok: How Older Adults are Reframing Ageing ของดอกเตอร์อึ้งได้ทำการศึกษาคอนเทนต์ของเหล่าครีเอเตอร์ที่มีอายุมากกว่า 60 ปี และมีจำนวนผู้ติดตามระหว่างหนึ่งแสนถึงห้าล้านคน โดยวิเคราะห์เนื้อหาของวิดีโอมากกว่า 1,382 คลิป ทำให้พบว่า มีกว่า 71 เปอร์เซ็นต์เป็นวิดีโอที่แสดงออกถึงความท้าทายหรือการโต้กลับต่อความคิดแบบเหมารวมที่มีต่อผู้สูงอายุ
Adryan RA / Unsplash
เมื่อคุณยายไม่ได้ใจดีเสมอไป
เมื่อนึกถึงภาพจำของคุณยาย หลายคนมักนึกถึงคนแก่ที่พูดจาดีกับหลาน ๆ ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการใช้ชีวิต หรือการมองโลกในแง่บวก แต่ในความเป็นจริง คุณยายก็อาจไม่ได้มีบุคลิกแบบภาพจำเหล่านี้ทุกคน ยกตัวอย่างเจ้าของแอคเคานต์ @robbnwa ที่มาพร้อมคาแรกเตอร์คุณยายปากจัดแบบกวน ๆ ที่กำลังได้รับความนิยมอย่างมากบนโลกของ TikTok ด้วยเนื้อหาที่ไม่ได้หยาบคายแต่เป็นการพูดมุกตลกสั้น ๆ หรือประโยคที่แสนประชดประชันจิกกัดอย่างคลิป “ฉันขอโทษที่ทำให้เธอเสียใจ เมื่อเรียกเธอว่าโง่ ฉันคิดว่าเธอรู้แล้วเสียอีก” หรือ “จงจำไว้ว่ามีคนห่วงใยเธอเสมอ อ่อ ไม่ใช่ฉันนะ ๆ ฉันไม่แคร์ แต่บางคนแคร์เธอเสมอ” ซึ่งกลับกลายเป็นคลิปที่มีคนแชร์ และทำวิดีโอลิปซิงค์ตามเป็นจำนวนมาก
@robbnwa #mother_of_heathens #nana_ra ♬ original sound - mother of heathens
“การแสดงออกอย่างเผ็ดมันเพื่อตอบโต้ภาพจำของหญิงชราแสนใจดี มีความอดทน และไม่มีพิษมีภัย ให้ออกไปในทางเกรี้ยวกราด หรือบางครั้งก็ปากจัด” ดอกเตอร์อึ้งกล่าวถึงความน่าสนใจของแอคเคานต์หญิงสูงวัยเช่นนี้ที่กำลังต่อต้านกับภาพจำเดิม ๆ ของสังคมเกี่ยวกับหญิงชรา
ครีเอเตอร์สูงอายุบางคนยังสร้างคอนเทนต์เพื่อสลัดลุคคุณยายในชุดเก่า ๆ ให้กลายเป็นชุดทันสมัย มาพร้อมแฟชั่นแบบจัดเต็ม หรือสวมใส่เสื้อผ้าแนวสตรีท พร้อมบอกกับคนดูทุกคนว่า “ฉันเกลียดผู้คนเวลาพวกเขาอธิบายว่าคุณยายต้องแต่งชุดอะไร“ ซึ่งได้กลายเป็นการจุดกระแสที่เรียกว่า “Glamma” ซึ่งเกิดจากการรวมกันของคำว่า Glamorous (มีเสน่ห์ชวนมอง) และ Grandma (คุณยาย) ที่ช่วยเพิ่มความสร้างสรรค์และความมั่นใจให้กับผู้สูงวัยมากขึ้น
ในงานวิจัยยังพบว่า นอกจากการตอบโต้กับทัศนคติแบบเหมารวมต่อคนชรา ก็ยังมีครีเอเตอร์บางรายที่เลือกหยิบยกปัญหาสุขภาพของคนชรามาใช้เป็นมุกตลกล้อเลียนตัวเองอย่างการสูญเสียการได้ยิน ความทรงจำ หรือแม้แต่ความเสี่ยงของคนสูงอายุกับโควิด-19 อย่างแอคเคานต์หนึ่งที่บอกว่า เธอรอไม่ไหวจะได้กลับไป “บิงโก ไนต์” แต่มีเพื่อนบางคน “ไม่ได้ไปต่อในช่วงกักตัว” พร้อมอิโมจิ RIP! ซึ่งแม้ว่าจะเป็นมุกตลกร้าย แต่ก็ช่วยให้เราได้เข้าใจว่า คนวัยชราทุกคนไม่ได้อยู่อย่างเศร้าสร้อย และความตายก็อาจมองในเชิงบวกบ้างได้เช่นกัน
@lewisleighh I knew my Nan secretly wanted to dance lmao
TikTok กับการเชื่อมช่องว่างระหว่างวัย
นอกจากข้อมูลจากงานวิจัย หากเราลองท่องไปใน TikTok ก็จะเห็นแอคเคานต์มากมายที่เป็นการใช้งานร่วมกันระหว่างคนแก่กับหลาน ๆ ของพวกเขา โดยหากย้อนไปยังการเริ่มระบาดของโควิด-19 TikToker ที่ชื่อว่า เลวิส ลีห์ (Lewis Leigh) เกิดไอเดียระหว่างนำอาหารไปส่งคุณยายในช่วงล็อกดาวน์ โดยได้เริ่มชวนคุณยายมาอัดคลิปเต้นลงในแอคเคานต์ของตัวเอง จนทำให้วิดีโอกลายเป็นไวรัลในเวลาไม่นาน และกลายเป็นแรงบันดาลใจให้เขาสร้างคอนเทนต์ใหม่ ๆ ระหว่างตัวเองกับคุณยายอีกหลายชิ้นตามมา
เรื่องเล่าจากผู้สูงอายุยังพาเราเสมือนได้นั่งไทม์แมชชีนย้อนกลับไปในประวัติศาสตร์ได้อีกด้วย แอคเคานต์อย่าง @storytimewithpapajake ของคุณตาเจก ลาร์สัน (Jake Larson) ทหารผ่านศึกชาวอเมริกันจากสงครามโลกครั้งที่สองได้กลายบุคคลที่ทุกคนต่างเฝ้ารออยากฟังเรื่องราวระหว่างสงครามที่เกิดขึ้นเมื่อ 80 กว่าปีก่อน เมื่อคุณตายังมีอายุเพียง 15 ปี และเต็มเปี่ยมไปด้วยความรู้สึกอยากรับใช้ชาติจนถึงกับต้องโกหกอายุตัวเองเพื่อจะได้เข้าร่วมกับกองทัพ
เจกหวนรำลึกไปถึงเหตุการณ์ยกพลขึ้นบกยังหาดโอมาฮา1 ของประเทศฝรั่งเศส เขาเล่าว่าเมื่อหน่วยของเขาเดินทางไปถึงตัวหาด ในสมรภูมิรบก็มีทหารอยู่หนาแน่น ทำให้ไม่มีที่สำหรับพวกเขาในการหาที่กำบัง สุดท้ายแล้วเจกก็จำต้องคลานเข้าไปหลบอยู่ยังหลุมตื้น ๆ ที่สูงเพียงหกนิ้ว พื่อหลบหลีกจากปากกระบอกปืนกลสองกระบอกที่กระหน่ำยิงมายังตำแหน่งที่เขาอยู่ แต่เจกก็รอดมาได้โดยไร้รอยขีดข่วน ปัจจุบันนี้ คุณตาเจกมีอายุ 99 ปีแล้ว และยังคงสร้างสรรค์คอนเทนต์เรื่องเล่าสุดตื่นเต้นอยู่อย่างต่อเนื่อง โดยมีหลานสาวเป็นผู้รับหน้าที่ดูแลแอคเคานต์นี้ซึ่งมีผู้ติดตามมากกว่า 4 แสนคน
@lilyebert #Auschwitz was an upside down word. It was #hell
คุณตาเจกไม่ได้เป็นเพียงผู้เดียวที่มีโอกาสเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับชีวิตสมัยสงครามโลกครั้งที่สองให้แก่คนทั้งโลกฟังผ่านแพลตฟอร์มสมัยใหม่ แต่แอคเคานต์ @lilyebert ของคุณยายลิลลี อีเบิร์ต (Lily Ebert) วัย 98 ปี ชาวฮังการีผู้รอดชีวิตจากเหตุการณ์สังหารหมู่แห่งค่ายกักกันเอาช์วิทซ์ในโปแลนด์ ซึ่งปัจจุบันเธอได้ใช้ชีวิตอย่างมีความสุขอยู่ในลอนดอนกับดอฟ ฟอร์แมน (Dov Forman) หลานชายวัย 19 ปี ก็เป็นอีกคนหนึ่งที่ได้นำเรื่องราวอันโหดร้ายในวัยเด็กมานำเสนอสู่โลกสมัยใหม่ที่สนใจอยากรับรู้ เพื่อไม่ให้เหตุการณ์สำคัญนี้ถูกลบเลือนไปด้วยกาลเวลา
โดยเมื่อลิลลีได้รับอิสรภาพจากความช่วยเหลือของทหารอเมริกันในปี 1945 เธอจึงได้สัญญากับตัวเองว่า สักวันหนึ่งเธอจะเล่าเรื่องที่เกิดขึ้นในค่ายเอาช์วิทซ์กับสาธารณชน และโอกาสก็มาถึงเมื่อลิลลีกับหลานชายได้ช่วยกันเขียนหนังสือชื่อว่า Lily's Promise: How I Survived Auschwitz and Found the Strength to Live เพื่อบอกเล่าชีวิตในวัยเด็กและความสูญเสียที่เปลี่ยนชีวิตของเธอไปตลอดกาล
มาเป็นแกงค์แบบสนุกสุดเหวี่ยง
การเพิ่มขึ้นของ Granfluencers ยังช่วยเปลี่ยนมุมมองของเหล่าคนสูงอายุให้อยากลองลุกขึ้นมาทำสิ่งที่พวกเขาเคยสนใจในวัยหนุ่มสาว แต่ยังไม่มีโอกาสได้ทำตามความฝันเสียที แอคเคานต์ @retirementhouse ที่ประกอบไปด้วยแกงค์คุณตาคุณยายวัย 75 อัพ จึงกลายเป็นอีกหนึ่งแอคเคานต์ที่สามารถสร้างผู้ติดตามได้ถึง 1 ล้านคนในเวลาเพียงสัปดาห์เดียว
@retirementhouse เป็นแอคเคานต์สเก็ตช์คอเมดีที่ประกอบไปด้วยวิดีโอตลกสั้น ๆ และวิดีโอขำขันสไตล์แกงค์สเตอร์แร็ป ซึ่งล้วนแล้วแต่นำแสดงโดยสมาชิกทั้ง 6 คน ภายใต้คาแรกเตอร์ของ แลรี เคอติส เมเบิล ยูจีย โรส และบับบี ที่มาพร้อมกับการแสดงสุดฮาที่ชวนให้เราคิดได้ว่าพวกเขาเป็นเพื่อนสนิทกันมายาวนาน แต่ความจริงแล้ว ทั้ง 6 คนเป็นเพียงนักแสดงสมัครเล่นที่มีประสบการณ์ไม่ถึงปีเท่านั้น
@retirementhouse Never let em know your next move. @cerave #CeraVePartner #CeraVe ♬ original sound - Retirement House
ต้นกำเนิดของ @retirementhouse มาจากความสนใจในกระแส Granfluencers ของแบรนดอน แชส (Brandon Chase) และ อดิ อาซาน (Adi Azran) สองโปรดิวเซอร์วัยยังไม่ถึง 30 ที่เห็นความสำเร็จของแอคเคานต์ @ourfilipinograndma ที่มียอดชมกว่า 12 ล้านวิว และมองเห็นว่าแพลตฟอร์มสมัยใหม่ก็ไม่จำเป็นต้องเป็นพื้นที่ของคนรุ่นใหม่เสมอไป “ผู้สูงอายุถูกเมินเฉยจากแสงสปอตไลต์ในอุตสาหกรรมบันเทิง” อาซานกล่าว และนั่นจึงกลายเป็นแรงผลักดันให้พวกเขาลองสร้างคอนเทนต์ และเปิดออดิชันจนได้นักแสดงรุ่นใหญ่สุดฮาอย่างที่เราได้เห็นกัน
ถึงแม้ว่าในบรรดานักแสดงทั้ง 6 คน จะมีเพียงรีตา เกรย์ (Reatha Grey) ผู้รับบทโรส ที่มีประสบการณ์ในการแสดงมาก่อน แต่สมาชิกคนอื่น ๆ กลับไม่เคยผ่านการแสดงมาก่อนเลย อย่างคุณยายแพตตี ยูลิช (Patti Yulish) ผู้เป็นนักออกแบบตกแต่งภายในมาตลอดทั้งชีวิตและได้รับคำชวนจากหลานชายว่ามีการออดิชันนักแสดงสูงอายุอยู่ จนทำให้เธออยากจะลองคว้าโอกาสไว้ซักครั้งกับการรับบทเป็น ‘บับบี’ คุณยายขี้เล่นผู้รักอิสระ เช่นเดียวกับ เจอรีย์ บอยด์ (Jerry Boyd) หรือเคอติส คุณตาจอมเซ่อซ่าผู้เคยรับราชการเป็นทหารในสงครามเวียดนาม ที่เขาเคยผ่านบทตัวประกอบในซีรีส์ Hawaii Five-O เพียงเรื่องเดียว ซึ่งเขารู้สึกว่าการได้มาเป็นส่วนหนึ่งของ @retirementhouse ได้มอบโอกาสด้านการแสดงให้ตนเองอีกครั้งหลังจากที่สูญเสียไปในช่วงวัยหนุ่ม
@oldgays Transformers
@retirementhouse มีผู้ติดตามแล้วกว่า 4 ล้านคน โดยยังคงสร้างเสียงหัวเราะให้กับผู้ชมทุกวัยบนแพลตฟอร์ม TikTok อย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ ยังมีแอคเคานต์อย่าง @oldgays ที่เล่าเรื่องราวของ 4 เกย์รุ่นบูมเมอร์ที่มีผู้ติดตามมากถึง 9 ล้านคนด้วยคอนเทนต์สุดสนุกสนานบนเนื้อหาของเหล่า LGBTQ+ ที่มาจากประสบการณ์ชีวิตส่วนตัว ตั้งแต่เรื่องราวการเปิดตัวในบริบทสังคมสมัยก่อน ไปจนถึงชีวิตเมื่อครั้งวัยหนุ่ม กระทั่งได้มาอยู่ร่วมภายใต้บ้านหลังเดียวกัน มากกว่าที่จะอยู่ในบ้านพักคนชรา
ในงานสำรวจของ Pew Research Centre พบว่า ในปี 2019 ประชากรชาวอเมริกันที่มีอายุมากกว่า 65 ปี มีการใช้งานอินเทอร์เน็ตมากถึง 73 เปอร์เซ็นต์ เพิ่มขึ้นมากจากปี 2000 ที่มีอยู่เพียง 14 เปอร์เซ็นต์ นอกจากนี้ 81 เปอร์เซ็นต์ของประชากรอายุ 60-69 ปี ยังมีสมาร์ตโฟนใช้งาน ทำให้พวกเขาสามารถเข้าถึงโซเชียลมีเดียได้ตามที่ต้องการ อีกทั้งการเป็นเจ้าของแอคเคานต์ TikTok ก็มอบโอกาสให้พวกเขาสามารถแสดงความคิดและตัวตนของตนเองออกมาได้อย่างอิสระ ซึ่งอาจเป็นครั้งแรก ๆ ในชีวิตของกลุ่มคนรุ่นบูมเมอร์ที่สามารถนำเสนอตัวตนต่อโลกยุคใหม่ได้อย่างอิสรเสรีที่สุดก็ว่าได้
1หาดโอมาฮาเป็นชื่อที่ฝ่ายสัมพันธมิตรใช้เรียกหาดส่วนหนึ่งของหาดนอร์ม็องดีในประเทศฝรั่งเศสสำหรับปฏิบัติการโอเวอร์ลอร์ด หรือยุทธการที่นอร์ม็องดี โดยแบ่งหาดนอร์ม็องดีเป็น 5 ส่วนได้แก่ ยูทาห์ โอมาฮา ซอร์ด โกลด์ และจูโน
ที่มา :
บทความ "Older people using TikTok to defy ageist stereotypes, research finds" โดย Amelia Hill จาก theguardian.com
บทความ "“The Old Gays” are teaching us how to get the most out of life on TikTok" โดย Greg Owen จาก lgbtqnation.com
บทความ "TikTokers are dancing with their grandparents for content, and it could help curb the pandemic of loneliness among older people" โดย Lindsay Dodgson จาก insider.com
บทความ "75th anniversary of D-Day. Why are the beaches called Utah, Omaha, and Sword ?" โดย Ouest-France จาก Ouest-France.fr
บทความ "'A true American hero': 99-year-old WWII veteran who enlisted at AGE 15 and stormed the beaches of Normandy on D-Day becomes an unlikely TIKTOK star by sharing his incredible wartime stories" โดย LILLIAN GISSEN จาก dailymail.co.uk
บทความ "Retirement House Is On A Mission To Change People’s Ideas Of Aging Through TikTok" โดย Kelsey Weekman จาก buzzfeednews.com
บทความ "Holocaust survivors turn to TikTok to teach a new generation not to forget" โดย Emma Barnett จาก nbcnews.com
เรื่อง : นพกร คนไว
ดูโพสต์นี้บน Instagram
