แม้ไม้จะเป็นวัสดุธรรมชาติที่มีความหลากหลาย แต่ไม้ที่ครองความต้องการตลาดกลับมีเพียงไม่กี่ชนิด ด้วยคุณสมบัติแข็งแรง ยืดหยุ่น ลายสวยพิมพ์นิยม หรือผ่านการทดสอบใช้งานมาแล้วว่าตอบโจทย์จนเป็นที่ยอมรับ จึงทำให้ไม้อื่นมักถูกตัดสินว่าด้อยกว่าและผลาญทำลายลงอย่างน่าเสียดาย ทั้งที่ทุกชนิดล้วนมีคุณค่า เอกลักษณ์ และประโยชน์ที่แตกต่างกันไป โดยเฉพาะปัจจุบันที่ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีและนวัตกรรมสามารถพัฒนาวัสดุไม้ทางเลือกใหม่ ๆ เพื่อการใช้งานอย่างคุ้มค่าและสร้างสรรค์เกินกว่าจะประเมินได้ด้วยสายตาแบบเดิม

ท่ามกลางยุคที่ธุรกิจสุขภาพกลายเป็นอีกหนึ่ง Mega Trend ที่เติบโตไปทั่วโลก จึงไม่แปลกที่เราจะได้เห็นการวิจัยค้นคว้าอย่างจริงจังเพื่อสร้างสรรค์นวัตกรรมดูแลรักษาสุขภาพใหม่ ๆ ทั้งในตลาดธุรกิจการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ธุรกิจดูแลผู้สูงอายุ ธุรกิจเทคโนโลยีทางการแพทย์ หรือธุรกิจสปาและความงาม ‘มาร์คหน้าใยไหมทองคำ’ โดย CEILK คือหนึ่งในขบวนนวัตกรรมสุขภาพด้านเวชศาสตร์ของภาคเหนือที่โดดเด่นและน่าสนใจ

ปฏิเสธไม่ได้ว่าในกระบวนการฟอกย้อมแบบอุตสาหกรรมนั้นย่อมมีสารเคมีเป็นส่วนประกอบหลัก ซึ่งไม่เพียงปะปนอยู่ในเสื้อผ้าสีสวย หากยังอาจปนเปื้อนออกมากับน้ำเสียจากโรงงาน กลายมลพิษที่ต่อส่งผลกระทบต่อแหล่งน้ำและแหล่งอาหารของสิ่งมีชีวิต จึงมีผู้ประกอบการเสื้อผ้าและสิ่งทอยุคใหม่ที่เลือกหันกลับมาหาภูมิปัญญาการ ‘ย้อมสีธรรมชาติ’ หยิบเอาเปลือกไม้และใบไม้นานามาสกัดสีสันแต่งแต้มความสวยงามให้ผืนผ้า เพื่อก้าวไปข้างบนเส้นทางธุรกิจที่เกื้อกูลสิ่งแวดล้อม พร้อมทดลองและพัฒนาเทคนิควิธีการใหม่ ๆ เพื่อสร้างสรรค์ผ้าย้อมสีธรรมชาติให้สามารถขยายขอบเขตการต่อยอดออกไปได้อย่างยั่งยืน

ด้วยคุณสมบัติเด่นไม่ว่าจะเป็นความเบาสบาย ไม่ระคายเคืองผิว ระบายอากาศได้ดี และมีความงามเฉพาะตัวที่ช่วยสร้างเสน่ห์ให้กับผืนผ้า เป็นส่วนหนึ่งทำให้ ‘เส้นใยธรรมชาติ’ ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย กระนั้นก็ตามผลิตภัณฑ์จากเส้นใยธรรมชาติมักมีจุดอ่อนในเรื่องของความแข็งแรงทนทานและต้องการการดูแลรักษามากกว่าเส้นใยสังเคราะห์ จึงมีเหล่านักสร้างสรรค์ผู้หลงใหลพยายามหาทางไปต่อให้กับวัสดุนี้ โดยหยิบเอานวัตกรรมและการออกแบบมาผสานภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีเพื่อยกระดับเส้นใยธรรมชาติให้ตอบโจทย์กับไลฟ์สไตล์ยุคใหม่อย่างไฉไลและน่าชื่นชม

เป็นเรื่องน่ายินดีที่คนยุคใหม่หันมาตื่นตัวกับการใช้ชีวิตประจำวันแบบคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมกันมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการพยายามลดใช้ถุงพลาสติก ปฏิเสธรับหลอด พกกระบอกน้ำ ใช้ซ้ำกล่องกระดาษ และอีกสารพัดสิ่ง แต่สำหรับผู้ประกอบการหนทางเยียวยาสุขภาพโลกยังหมายถึงการชุบชีวิตสิ่งของเหลือใช้ให้กลับมามีคุณค่า เปลี่ยนขยะพลาสติกและวัสดุต่าง ๆ ที่เป็นภาระเผาทำลายจนกลายเป็นต้นเหตุของมลพิษทางอากาศด้วยวิธีการหมุนกลับวัสดุเหล่านั้นให้สามารถนำมาใช้งานได้ใหม่อีกครั้งอย่างสร้างสรรค์และมีชีวิตชีวา

งานเซรามิกจากดินขาวลำปางไม่ได้มีแค่ชามตราไก่เท่านั้น เพราะดินขาวระดับพรีเมี่ยมยังถูกนำไปต่อยอดพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์เซรามิกเจ๋ง ๆ ในอีกหลายจังหวัด และนี่ก็คือเรื่องราวการเดินทางส่วนหนึ่งของดินขาว เซรามิก และความคิดสร้างสรรค์ ที่แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของหัตถอุตสาหกรรมแดนล้านนา

จุดเด่นของไม้ไผ่คือเป็นพืชที่เติบโตไว ดูแลง่าย และมีความยืดหยุ่น เราจึงเห็นการนำไม้ไผ่มาแปรรูปใช้ประโยชน์กันอย่างแพร่หลายกลายเป็นภูมิปัญญาที่แต่ละท้องถิ่นต่างคิดค้นและพัฒนาเทคนิคแบบฉบับเฉพาะตัวเช่นภาคเหนือที่มีการนำไม้ไผ่มาต่อยอดผ่านการดัด ขัด ขด และสาน ซึ่งหากมองผิวเผินแล้วอาจทำให้ตัดสินได้ว่าเป็นเพียงดีไซน์หรือแค่ลวดลายเพิ่มความสวยงามแต่ตรงกันข้ามเพราะทุกกระบวนการสร้างสรรค์ล้วนมีความหมาย ซ่อนฟังก์ชั่นที่ตอบโจทย์การใช้งานจริง อีกทั้งยังเชื่อมโยงการทำมาหากินและเศรษฐกิจจึงทำให้วัสดุไม้ไผ่ไม่เคยห่างหายไปวิถีชีวิตและส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่นมาจนยุคปัจจุบัน

แม้ว่าในวันนี้กระดาษสาจะเป็นภูมิปัญญาที่มีอายุอานามกว่า 100 ปี แต่วัสดุกระดาษพื้นบ้านที่อยู่คู่วิถีชีวิตชาวสันกำแพงนี้ก็ไม่เคยถูกปล่อยให้หยุดนิ่งรอวันสูญค่า ด้วยพลังของช่างฝีมือและผู้ประกอบการที่มุ่งมั่นสืบสานพร้อมพัฒนาศักยภาพด้วยเทคนิค วิธีคิดและมุมมองแตกต่าง เพื่อให้กระดาษสาสามารถดำเนินต่อไปบนโลกยุคใหม่ได้อย่างสร้างสรรค์และน่าชื่นชม

ภูมิปัญญาด้านหัตถกรรม คือหนึ่งในต้นทุนเปี่ยมคุณค่าและมีศักยภาพในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (Creative Economy) ของภาคเหนือ โดยเฉพาะจังหวัดเชียงใหม่ เมืองเป็นเครือข่ายเมืองสร้างสรรค์ขององค์การยูเนสโก สาขาหัตถกรรมและศิลปะพื้นบ้าน (Crafts and Folk Art)

เมื่อโลกบังคับให้เราง่าย งานสร้างสรรค์ในยุค AI จึงเนรมิตทุกสิ่งได้ภายในคำสั่งเดียว แต่ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีนี้ไม่ได้แค่ช่วยให้ผู้คนสร้างและแบ่งปันเนื้อหาระหว่างกันได้เอง แต่ยังอาจทำให้เกิดการคัดลอกและเผยแพร่เนื้อหาอันมีลิขสิทธิ์ได้อย่างรวดเร็วและง่ายดาย จนนำไปสู่ปัญหาการละเมิดสิทธิในงานสร้างสรรค์ที่ง่ายขึ้นไปด้วย